معنی سوره حدید

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

آنچه در آسمانها و زمین است براى خدا تسبیح مى‏گویند؛ و او عزیز و حکیم است. (1)

مالکیت (و حاکمیت) آسمانها و زمین از آن اوست؛ زنده مى‏کند و مى‏میراند؛ و او بر هر چیز توانا است! (2)

اول و آخر و پیدا و پنهان اوست؛ و او به هر چیز داناست. (3)

او کسى است که آسمانها و زمین را در شش روز ( شش دوران) آفرید؛ سپس بر تخت قدرت قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت)؛ آنچه را در زمین فرو مى‏رود مى‏داند، و آنچه را از آن خارج مى‏شود و آنچه از آسمان نازل مى‏گردد و آنچه به آسمان بالا مى‏رود؛ و هر جا باشید او با شما است، و خداوند نسبت به آنچه انجام مى‏دهید بیناست! (4)

مالکیت آسمانها و زمین از آن اوست؛ و همه کارها به سوى او بازمى‏گردد. (5)

شب را در روز مى‏کند و روز را در شب؛ و او به آنچه در دل سینه‏ها وجود دارد داناست. (6)

به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را جانشین و نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید؛ (زیرا) کسانى که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند، اجر بزرگى دارند! (7)

چرا به خدا ایمان نیاورید در حالى که رسول (او) شما را مى‏خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید، و از شما پیمان گرفته است (پیمانى از طریق فطرت و خرد)، اگر آماده ایمان‏آوردنید. (8)

او کسى است که آیات روشنى بر بنده‏اش ( محمد) نازل مى‏کند تا شما را از تاریکیها به سوى نور برد؛ و خداوند نسبت به شما مهربان و رحیم است. (9)

چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالى که میراث آسمانها و زمین همه از آن خداست (و کسى چیزى را با خود نمى‏برد)! کسانى که قبل از پیروزى انفاق کردند و جنگیدند (با کسانى که پس از پیروزى انفاق کردند) یکسان نیستند؛ آنها بلندمقامتر از کسانى هستند که بعد از فتح انفاق نمودند و جهاد کردند؛ و خداوند به هر دو وعده نیک داده؛ و خدا به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است. (10)

کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالى که به او ارزانى داشته انفاق کند) تا خداوند آن را براى او چندین برابر کند؟ و براى او پاداش پرارزشى است! (11)

(این پاداش بزرگ) در روزى است که مردان و زنان باایمان را مى‏نگرى که نورشان پیش‏رو و در سمت راستشان بسرعت حرکت مى‏کند (و به آنها مى‏گویند:) بشارت باد بر شما امروز به باغهایى از بهشت که نهرها زیر (درختان) آن جارى است؛ جاودانه درآن خواهید ماند! و این همان رستگارى بزرگ است! (12)

روزى که مردان و زنان منافق به مؤمنان مى‏گویند: «نظرى به ما بیفکنید تا از نور شما پرتوى برگیریم!» به آنها گفته مى‏شود: «به پشت سر خود بازگردید و کسب نور کنید!» در این هنگام دیوارى میان آنها زده مى‏شود که درى دارد، درونش رحمت است و برونش عذاب! (13)

آنها را صدا مى‏زنند: «مگر ما با شما نبودیم؟!» مى‏گویند: «آرى، ولى شما خود را به هلاکت افکندید و انتظار (مرگ پیامبر را) کشیدید، و (در همه چیز) شک و تردید داشتید، و آرزوهاى دور و دراز شما را فریب داد تا فرمان خدا فرا رسید، و شیطان فریبکار شما را در برابر (فرمان) خداوند فریب داد! (14)

پس امروز نه از شما فدیه‏اى پذیرفته مى‏شود، و نه از کافران؛ و جایگاهتان آتش است و همان سرپرستتان مى‏باشد؛ و چه بد جایگاهى است! (15)

آیا وقت آن نرسیده است که دلهاى مؤمنان در برابر ذکر خدا و آنچه از حق نازل کرده است خاشع گردد؟! و مانند کسانى نباشند که در گذشته به آنها کتاب آسمانى داده شد، سپس زمانى طولانى بر آنها گذشت و قلبهایشان قساوت پیدا کرد؛ و بسیارى از آنها گنهکارند! (16)

بدانید خداوند زمین را بعد از مرگ آن زنده مى‏کند! ما آیات (خود) را براى شما بیان کردیم، شاید اندیشه کنید! (17)

مردان و زنان انفاق‏کننده، و آنها که (از این راه) به خدا «قرض الحسنه‏» دهند، (این قرض الحسنه) براى آنان مضاعف مى‏شود و پاداش پرارزشى دارند! (18)

کسانى که به خدا و رسولانش ایمان آوردند، آنها صدیقین و شهدا نزد پروردگارشانند؛ براى آنان است پاداش (اعمال)شان و نور (ایمان)شان؛ و کسانى که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، آنها دوزخیانند. (19)

بدانید زندگى دنیا تنها بازى و سرگرمى و تجمل پرستى و فخرفروشى در میان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است، همانند بارانى که محصولش کشاورزان را در شگفتى فرو مى‏برد، سپس خشک مى‏شود بگونه‏اى که آن را زردرنگ مى‏بینى؛ سپس تبدیل به کاه مى‏شود! و در آخرت، عذاب شدید است یا مغفرت و رضاى الهى؛ و (به هر حال) زندگى دنیا چیزى جز متاع فریب نیست! (20)

به پیش تازید براى رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتى که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است و براى کسانى که به خدا و رسولانش ایمان آورده‏اند؛ آماده شده است، این فضل خداوند است که به هر کس بخواهد مى‏دهد؛ و خداوند صاحب فضل‏عظیم است! (21)

هیچ مصیبتى (ناخواسته) در زمین و نه در وجود شما روى نمى‏دهد مگر اینکه همه آنها قبل از آنکه زمین را بیافرینیم در لوح محفوظ ثبت است؛ و این امر براى خدا آسان است! (22)

این بخاطر آن است که براى آنچه از دست داده‏اید تاسف نخورید، و به آنچه به شما داده است دلبسته و شادمان نباشید؛ و خداوند هیچ متکبر فخرفروشى را دوست ندارد! (23)

همانها که بخل مى‏ورزند و مردم را به بخل دعوت مى‏کنند؛ و هر کس (از این فرمان) روى‏گردان شود، (به خود زیان مى‏رساند نه به خدا)، چرا که خداوند بى‏نیاز و شایسته ستایش است! (24)

ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانى) و میزان (شناسایى حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را نازل کردیم که در آن نیروى شدید و منافعى براى مردم است، تا خداوند بداند چه کسى او و رسولانش را یارى مى‏کند بى‏آنکه او را ببینند؛ خداوند قوى و شکست‏ناپذیر است! (25)

ما نوح و ابراهیم را فرستادیم، و در دودمان آن دو نبوت و کتاب قرار دادیم؛ بعضى از آنها هدایت یافته‏اند و بسیارى از آنها گنهکارند. (26)

سپس در پى آنان‏رسولان دیگر خود را فرستادیم، و بعد از آنان عیسى بن مریم را مبعوث کردیم و به او انجیل عطا کردیم، و در دل کسانى که از او پیروى کردند رافت و رحمت قرار دادیم؛ و رهبانیتى را که ابداع کرده بودند، ما بر آنان مقرر نداشته بودیم؛ گرچه هدفشان جلب خشنودى خدا بود، ولى حق آن را رعایت نکردند؛ از این‏رو ما به کسانى از آنها که ایمان آوردند پاداششان را دادیم؛ و بسیارى از آنها فاسقند! (27)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! تقواى الهى پیشه کنید و به رسولش ایمان بیاورید تا دو سهم از رحمتش به شما ببخشد و براى شما نورى قرار دهد که با آن (در میان مردم و در مسیر زندگى خود) راه بروید و گناهان شما را ببخشد؛ و خداوند غفور و رحیم است. (28)

تا اهل کتاب بدانند که قادر بر چیزى از فضل خدا نیستند، و تمام فضل (و رحمت) به دست اوست، به هر کس بخواهد آن را مى‏بخشد؛ و خداوند داراى فضل عظیم است! (29)

حق و باطل

سوره محمد آیات 1 تا 3

 بـسـم اللّه الرّحـمـن الرّحـیـم
 الذیـن کـفـروا و صـدوا عـن سـبـیـل اللّه اضـل اعـمـالهـم (1)
 و الذیـن امـنـوا و عـمـلوا الصـالحـات و امـنـوا بـمـا نـزل عـلى مـحـمد و هو الحق من ربهم کفر عنهم سیئاتهم و اصلح بالهم (2)

 ذلک بان الذین کـفـروا اتـبـعـوا البـاطـل و ان الذیـن امنوا اتبعوا الحق من ربهم کذلک یضرب اللّه للناس امـثـالهـم (3)

بـه نـام خـداونـد رحـمـان و رحـیم. کسانى که کفر ورزیدند و جلوگیرى از راه خدا کردند اعمالشان را نابود مى کند (1).
و کـسـانـى کـه ایـمـان آورده، اعـمـال صـالح انـجـام مـى دهـنـد و بـه آنـچـه بـر مـحـمـد نـازل شـده که حق است و به راستى از ناحیه پروردگارشان است ایمان مى آورند خداوند گناهانشان را با مغفرت خود محو مى کند و دلهایشان را اصلاح مى فرماید (2).
و ایـن بـدان جـهـت اسـت کـه آنـهـا کـه کـافـر شـدنـد بـاطـل را پـیـروى کـردند و آنان که ایمان آوردند حق را که از ناحیه پروردگارشان است پیروى نمودند. خداوند براى مردم این چنین مثل مى زند (3).

زندگی دنیا

وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا کَمَاءٍ أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِیمًا تَذْرُوهُ الرِّیَاحُ ۗ وَکَانَ اللَّـهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ مُّقْتَدِرًا ﴿کهف ٤٥﴾

و زندگی دنیا را برای آنان وصف کن که [در سرعت زوال و ناپایداری] مانند آبی است که آن را از آسمان نازل کنیم، پس گیاه زمین به وسیله آن [به طور انبوه و در هم پیچیده] بروید، [و طراوت و سرسبزی شگفت انگیزی پدید آورد] آن گاه [در مدتی کوتاه] خشک و ریز ریز شود که بادها آن را به هر سو پراکنده کنند؛ و خدا بر هر کاری تواناست.

حق پدر و مادر ...

لاتَجْعَلْ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولاً (017 | اسراء - 22)

هرگز معبود دیگرى را با خدا قرار مده، که نکوهیدهو بى یار و یاور خواهى ماند.

 

 وَ قَضى رَبُّکَ أَلّا تَعْبُدُوا إِلّا إِیّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لاتَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَرِیماً (017 | اسراء - 23)

و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید; و به پدرو مادر نیکى کنید. هرگاه یکى از آن دو، یا هر دو، نزد تو به سنّ پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار; و بر آنها فریاد مزن; و گفتار (لطیف و سنجیده و) بزرگوارانه به آنها بگو.

 

 وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً (017 | اسراء - 24)

و پر و بال تواضع خویش را از روى محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر; و بگو: «پروردگارا! همان گونه که آنها مرا در کودکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده.»

 

 رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِما فِی نُفُوسِکُمْ إِنْ تَکُونُوا صالِحِینَ فَإِنَّهُ کانَ لِلْأَوّابِینَ غَفُوراً (017 | اسراء - 25)

پروردگار شما از درون دلهایتان آگاهتر است; (هرگاه لغزشى در این زمینه داشتید) اگر صالح باشید (و جبران کنید) او بازگشت کنندگان را مى آمرزد.

صبر!

أُدْعُ إِلى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ (016 | نحل - 125)

با حکمت و اندرزِ نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما;و با آنها به روشى که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن. پروردگارت، از هر کسى بهتر مى داند چه کسى از راه او گمراه شده است; و او هدایت یافتگان را بهتر مى شناسد.

 

 وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِلصّابِرِینَ (016 | نحل - 126)

و هر گاه خواستید مجازات کنید، تنها همان گونه که به شما تعدّى شده کیفر دهید; و اگر شکیبایى کنید، این کار براى شکیبایان بهتر است.

 

 وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُکَ إِلّا بِاللهِ وَ لاتَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ لاتَکُ فِی ضَیْقٍ مِمّا یَمْکُرُونَ (016 | نحل - 127)

شکیبایى کن،و شکیبایى تو فقط براى خدا (و به توفیق خدا) باشد; و بخاطر (کارهاى) آنها، اندوهگین و (دلسرد) مشو; و از توطئه هاى آنها، در تنگناقرار مگیر.

 إِنَّ اللهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ (016 | نحل - 128)

زیرا خداوند با کسانى است که تقوا پیشه کرده اند، و کسانى که نیکوکارند.

۱۴

وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِ‌یبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْ‌شُدُونَ ﴿١٨٦ بقره﴾

و هنگامی که بندگان من از تو درباره ی من سوال می کنند، بگو من نزدیکم.

دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا می خواند پاسخ می گویم.

پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا راه یابند.

۱۲

وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَ‌اتِ ۗ وَبَشِّرِ‌ الصَّابِرِ‌ینَ ﴿١٥٥﴾
الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّـهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَ‌اجِعُونَ ﴿١٥٦﴾
أُولَـٰئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّ‌بِّهِمْ وَرَ‌حْمَةٌ ۖ وَأُولَـٰئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ﴿١٥٧﴾

قطعاً همه ی شما را با چیزی از ترس، گرسنگی و کاهش در مالها و جانها و میوه ها آزمایش می کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان - 155
آنها که هرگاه مصیبتی به ایشان می رسد می گویند ما از آن خدائیم و به سوی او باز می گردیم - 156
اینها همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایت یافتگان - 157

****************

وَمِنَ النَّاسِ مَن یَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّـهِ أَندَادًا یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّـهِ ۖ وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّـهِ ۗ وَلَوْ یَرَ‌ى الَّذِینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَ‌وْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّـهِ جَمِیعًا وَأَنَّ اللَّـهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ ﴿١٦٥﴾
إِذْ تَبَرَّ‌أَ الَّذِینَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِینَ اتَّبَعُوا وَرَ‌أَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ ﴿١٦٦﴾
وَقَالَ الَّذِینَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّ‌ةً فَنَتَبَرَّ‌أَ مِنْهُمْ کَمَا تَبَرَّ‌ءُوا مِنَّا ۗ کَذَٰلِکَ یُرِ‌یهِمُ اللَّـهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَ‌اتٍ عَلَیْهِمْ ۖ وَمَا هُم بِخَارِ‌جِینَ مِنَ النَّارِ‌ ﴿١٦٧﴾

بعضی از مردم معبودهایی غیر از خداوند برای خود انتخاب می کنند و آنها را همچون خدا دوست می دارند. اما آنها که ایمان دارند عشقشان به خدا شدیدتر است. و آنها که ستم کردند (و معبودی غیر از خدا برگزیدند) هنگامی که عذاب را مشاهده کنند خواهند دانست که تمام قدرت از آن خداست و خدا دارای مجازات شدید است.165
در آن هنگام رهبران (گمراه و گمراه کننده) از پیروان خود بیزاری می جویند و کیفر خدا را مشاهده می کنند و دستشان از همه جا کوتاه می شود. (و در این هنگام) پیروان می گویند کاش بار دیگر به دنیا برمی گشتیم تا از آنها بیزاری جوییم آن چنان که آنان (امروز) از ما بیزاری جستند. خداوند اینچنین اعمال آنها را به صورت حسرت زائی به آنان نشان می دهد و هرگز از آتش خارج نخواهند شد. 166

****************

یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْ‌ضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ ﴿١٦٨﴾
إِنَّمَا یَأْمُرُ‌کُم بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّـهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿١٦٩﴾

ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه بخورید و از گامهای شیطان پیروی نکنید، چه اینکه او دشمن آشکار شماست. 168
او شما را فقط به بدیها و کار زشت فرمان می دهد و (نیز دستور می دهد) آنچه را که نمی دانید به خدا نسبت دهید. 169

خدایا کمکم کن ...

فَاذْکُرُ‌ونِی أَذْکُرْ‌کُمْ وَاشْکُرُ‌وا لِی وَلَا تَکْفُرُ‌ونِ ﴿١٥٢﴾ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ‌ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ مَعَ الصَّابِرِ‌ینَ ﴿١٥٣﴾

پس به یاد من باشید تا به یاد شما باشم و شکر مرا گوئید و (در برابر نعمتهایم) کفران نکنید.

ای کسانی که ایمان آورده اید، از صبر (و استقامت) و نماز کمک بگیرید! (زیرا) خداوند با صابران است.